Ze względu na trwający kryzys gospodarczy, coraz bardziej popularne staja się umowy cywilnoprawne. Jest to podyktowane względami organizacyjnymi przedsiębiorstwa, jaki i względami ekonomicznymi. Przy umowach cywilnoprawnych, potocznie nazywanych przez niektóre grupy społeczne „śmieciowymi” zleceniobiorca nie jest ograniczony normami czasu pracy, nie musi otrzymać gwarantowanej płacy minimalnej za wykonanie usługi, a sama wypłata wynagrodzenia uzależniona jest od faktycznej jakości wykonanej pracy i odbywa się po jej wykonaniu. Ta wygodna dla pracodawcy forma wynagradzania nie zawsze jednak może zostać zawarta.
Oprawa prawna umów cywilnoprawnych zawarta jest w przepisach Kodeksu Cywilnego, a nie, jak to jest w wypadku umowy o pracę w Kodeksie Pracy. Kodeks Cywilny wyodrębnia cztery rodzaje umów: umowa o dzieło, umowa zlecenie, umowa agencyjna, umowa cywilna nienazwana. Ważne jest to, że pracodawca z tytułu zawarcia umowy zlecenia z własnym pracownikiem nie dokonuje dodatkowego zgłoszenia zleceniobiorcy/pracownika do ubezpieczeń.
Umowę o dzieło, zgodnie z art. 627-646 kc zawiera się w celu uzyskania z góry określonego i przewidywalnego rezultatu pracy. Stronami umowy są zamawiający i wykonawca. Zgodnie z przepisami zawartymi w kc przyjmuje się, że w wyniku takiej umowy ma powstać konkretny produkt, utwór, opracowanie, które po wykonaniu posiada mierzalny kształt.
Umowę zlecenie, zgodnie z art. 734-751 kc zawiera się w sytuacji gdy zleceniobiorca będzie wykonywał określone czynności. Wówczas zobowiązany jest do wykonywania określonych w umowie prac lub czynności, przy zachowaniu należytej staranności. W przeciwieństwie do umowy o dzieło w tym przypadku nie zakłada się osiągnięcia konkretnego, mierzalnego celu.
Jeśli dowolna umowa cywilnoprawna została zawarta z pracodawcą, z którym zleceniobiorca ma podpisana umowę o pracę, to taka umowa stanowi tytuł do Ubezpieczenia Społecznego, w tym także do obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego oraz do ubezpieczenia zdrowotnego dokładnie w taki sam sposób jak dotyczy to umowy o pracę. Zleceniobiorca jest w takim przypadku uważany za pracownika wykonującego dodatkową pracę dla swojego pracodawcy, a przychód z takiej umowy wykazuje się łącznie w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA z pracowniczym kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 XX.
Umowy, do których stosuje się przepisy o zleceniu, a więc umowy zlecenia, wszelkiego rodzaju kontrakty menadżerskie oraz inne umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem, a także umowy agencyjne stanowią tytuł do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 Ustawy Systemowej. Ponadto umowy te stanowią także tytuł do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniom wypadkowym, bez względu na to, czy umowa jest wykonywana w siedzibie zleceniodawcy, czy poza jego siedzibą. Obowiązkowość ta nie dotyczy jedynie osób, które mają inny tytuł do ubezpieczeń społecznych i podlegają z tego tytułu tylko składce zdrowotnej.
W przypadku pytań dotyczących obliczeń składek ZUS, jak i odliczeń podatkowych zapraszamy do skorzystania z formularza obok.